تراکم استخوان پایین به پوکی استخوان منجر می شود. انجام غربالگری تراکم استخوان روشهای مختلفی دارد. در اینجا به آزمایشات تشخیص و 10 روش افزایش آن پرداخته می شود.

سنجش تراکم استخوان

تراکم استخوان یا انباشتگی مواد معدنی استخوانی (BMD)، مقدار مواد معدنی‌که دربافت موجود است را میگویند و به معنای جرم ماده معدنی درهر حجم از استخوان میباشد. اندازه گیری تراکم استخوان درپزشکی بالینی بعنوان یک شاخص غیرمستقیم پوکی و شکستگی استفاده میشود و بر اساس انباشتگی نوری درهر سانتی متر مربع ازسطح استخوانها درتصویربرداری با پروکسی اندازه گیری میشود. آزمایش تراکم استخوان تعیین میکند که آیا شما به پوکی مبتلا هستید یا خیر – اختلالی که با اسکلت هایی که شکننده تر هستند و احتمال شکستگی آن بیشتر است مشخص میشود.
این آزمایش از اشعه ایکس برای اندازه‌گیری چند گرم کلسیم و سایر مواد معدنی در یک بخش از اسکلت استفاده میکند. مواردی که بیشتر مورد آزمایش قرار میگیرند در ستون فقرات، لگن و گاهی اوقات ساعد هستند. سنجش تراکم استخوان معمولا بروش چگالی سنجی میباشد که معمولا دربخش های رادیولوژی یا پزشکی هسته ای دربیمارستانها و کلینیک های تخصصی انجام میشود.

چرا انجام تراکم استخوان اهمیت دارد؟
هر چه میزان مواد معدنی شما بیشتر باشد، استخوانهای شما متراکم تر هستند پس عموماً شما قوی‌تر میشوید و احتمال شکستن آن‌ها بسیار کمتر میشود. تست تراکم استخوان با اسکن متفاوت است. اسکن استخوان نیاز به‌تزریق قبل ازتصویربرداری دارد و معمولاً برای تشخیص شکستگی، سرطان، عفونت و سایر ناهنجاری‌های اسکلتی استفاده میشود.
پزشکان از آزمایش تراکم استخوان برای موارد زیر استفاده میکنند:
انجام تراکم استخوان ازشکستگی جلوگیری میکند.
خطر شکستگی استخوان را مشخص میکند.
با انجام این آزمایش خطر ابتلا به‌پوکی مشخص میشود.
با انجام این روش میتوانید پوکی را درمان نمایید.
اگرچه پوکی درزنان مسن‌تر شایع‌تر است، اما مردان نیز میتوانند به‌این بیماری مبتلا شوند. صرف نظر ازجنس یا سن شما، پزشک ممکن است آزمایش تراکم استخوان را درموارد زیر توصیه کند:
کوتاه شدن قد بدون دلیل: افرادی که حداقل 4 سانتی متر ازقد خود را ازدست داده اند ممکن است دچار شکستگی های فشاری درستون فقرات خود شوند که پوکی یکی ازدلایل اصلی آن است.
شکستگی اسکلت:شکستگی‌های‌ استخوان و یا شکننده شدن آن زمانی اتفاق میافتد که آنقدر ضعیف و شکننده میشود که خیلی راحت‌تر ازحد انتظار میشکند. شکستگی ها گاهی اوقات میتواند ناشی ازسرفه یا عطسه شدید نیز باشد.
مصرف داروهای خاص: استفاده طولانی مدت ازداروهای استروئیدی، مانند پردنیزون، درروند بازسازی اسکلت اختلال ایجاد میکند – که میتواند منجر به‌پوکی شود.
کاهش سطح هورمونی: علاوه بر افت طبیعی هورمون‌ها که پس ازیائسگی اتفاق می‌افتد، استروژن زنان نیز ممکن است درطی برخی درمان‌های سرطان کاهش یابد. برخی ازدرمان های سرطان پروستات باعث کاهش سطح تستوسترون درمردان میشود. کاهش سطح هورمون های جنسی باعث کاهش تراکم استخوان میشود.

در تراکم استخوان چه عواملی بر BMD موثر هستند:
عواملی که در تراکم استخوان بر میزان BMD موثرند عبارتند ازسن  جنسیت، ژنتیک وراثت و سبک زندگی که به‌ترتیب دراین مقوله مورد بررسی قرار میگیرند.
سن و جنسیت
با افزایش سن ریزساختارهای قشر مغز نیز تغییر کرده و تخلخل بیشتری پیدا میکند، یعنی درواقع مقدار BMD و استحکام تراکم استخوان با سن رابطه منفی دارد. درنتیجه ازدست دادن توده استخوانی و تخریب ساختار آن احتمال شکستگی نیز افزایش پیدا میکند. با ارزیابی کانال هارسین و ناحیه استئون همزمان با بازسازی استئون با افزایش سن میزان نشان میدهدکه‌مقدار تخلخل داخل قشری نیز افزایش مییابد که‌ممکن است شاخصی برای تشخیص پوکی و افزایش خطر شکستگی مرتبط با سن باشد.
یک مطالعه اولیه که‌روی تراکم قشر اسکلتی بازو بر روی اجساد انجام شد، نشان دادکه تخلخل قشر با افزایش سن، در40 تا 80 سالگی از 4٪ به 10٪ افزایش مییابد ، اما BMD تغییرات مرتبط با سن را نشان نمیدهد. Riggs و همکاران ش کاهش کلی BMD را اینطور گزارش کردند: 47٪ درستون فقرات و 30٪ تا 39٪ در شعاعهای میانی و دیستال درطول عمر هر فرد انسانی بخصوص این مقدارکاهش قابل توجهی درزنان بالای 65 سال را نشان داد.
هنگام ارزیابی و مقایسه مسیرهای سنی برای مقدارهای BMD، تفاوت درمقدارهای هنجاری برای جمعیت های مختلف و همچنین سایر تأثیرات بیرونی باید درنظر گرفته شود .همچنین، اختلافی که‌درنتایج گزارش‌شده توسط مطالعات مختلف وجود دارد ممکن است بدلیل متغیرهای مورد استفاده (اندازه‌گیری‌های تراکم استخوان اصلاح‌شده درمحیط فضاهای عروقی و جذب) و عوامل دیگر همچون محل اسکلتی و رویکردهای روش‌شناختی باشد، که‌این مورد ممکن است پیامدهای متفاوتی را نیز به‌همراه داشته باشد.
استحکام  و میزان تراکم استخوان در بزرگسالی مستقیما با رشد و رشد اسکلتی در دهه های اول زندگی بستگی دارد. مردان نسبت به‌زنان درسنین بالاتر به‌اوج توده استخوانی میرسند. درهر دو جنس 40 درصد از تراکم توده اسکلتی بین 12 تا 16 سالگی ساخته میشود.

ژنتیک و وراثت و اثر آن بر تراکم استخوان
عامل موثر دیگر بر میزان BMD و تراکم سلیقه ژنتیکی و وراثت فرد میباشد. درمطالعات مولکولی ارتباط بین پوکی و ژن هایی که‌مسئولیت تنظیم متابولیسم را دارند با ارتباط نزدیک بین این اختلال و ژن گیرنده ویتامین D نشان داده است. درمطالعات انجام شده بر تراکم استخوان نشان دادند که‌استحکام فمور و BMD برای سیاه پوستان درمقایسه با سفید پوستان بیشتر است.شیوع پوکی و میزان BMD پایین در بین سفیدپوستان بیشتر ازسیاه پوستان و بخصوص درزنان بیشتر ازمردان است. همچنین درزنان سفیدپوست، خطر شکستگی با سابقه خانوادگی مادر درارتباط است که‌نشان دهنده استعداد ژنتیکی برای خطر شکستگی بیشتر و تراکم و BMD کمتر است.
این مطالعات نشان داد، زنان آفریقای جنوبی و سیاه‌پوست آمریکایی تفاوت‌های BMD کمتری نسبت به‌تفاوت‌های بین گروه‌های سیاه و سفید ازیک منطقه جغرافیایی نشان دادند که‌نشان‌دهنده تأثیر ژنتیک بر BMD و تراکم است. علاوه بر این،  مطالعه ای که‌روی 112 جفت دوقلو ماده انجام شد، تأثیر ژنتیکی بر مقادیر BMD را نشان داد . نتایجی شبیه به این نتایج درمطالعات دیگر نیز بدست آمده است و شواهد زیادی تأثیر جمعیت/ژنتیکی بر تغییرات تراکم استخوان را نشان داده است.
سبک زندگی و اثر آن بر تراکم استخوان
عادتها و سبک زندگی فردی مانند رژیم غذایی، ورزش، مصرف الکل و سیگار نیز بر تراکم میزان BMD تأثیر دارند. مطالعات بالینی نشاندهنده این موضوع است که که ورزش ​​باعث افزایش تراکم استخوان دربزرگسالان جوان و در زنان یائسه میشود در حالی که‌هیچ  تاثیری بر مردان میانسال گزارش داده نشده است. نشان داده شده است که فعالیت بدنی بر سلامت عمومی بدن درتمامی سنین مفید است، اوج تراکم استخوانی را بهینه می‌کند و کاهش BMD مرتبط با سن را هم کاهش می‌دهد.
رژیم غذایی بر سلامت عمومی تراکم استخوان تأثیرگذار است  زیرا سلول‌های استخوانی مسئول فرآیند بازسازی به‌دریافت مواد مغذی پاسخ میدهند و استخوانها بعنوان محل ذخیره مواد معدنی عمل می‌کنند و تعادل بین جذب و دفع را حفظ میکنند. در میان ویتامین‌ها و مواد معدنی که‌برای داشتن تراکم استخوان سالم کمک میکنند، کلسیم، ویتامین‌های D، C و K، منگنز، پتاسیم و روی اهمیت خاصی دارند.
مطالعات تراکم استخوان همچنین نشان میدهد که‌مصرف زیاد الکل برمقدارBMD اثر منفی دارد، مصرف الکل با سطح کلسیم پایین و ازدست دادن بافت اسکلتی درارتباط است.اما با این وجود زمانیکه مصرف الکل و کلسیم زیاد باشد، مشاهده میشود که‌کاهش تحلیل آن را درپی دارد.

نیاز به مشاوره رایگان دارید؟ با ما تماس بگیرید!